Resideren in de eeuwige stad

‘We kijken bij het KNIR naar Rome in de wereld en de wereld in Rome’, legt Rita Landeweerd, directeur bedrijfsvoering van het KNIR, uit. ‘Rome is een unieke stad omdat het letterlijk van alle tijden is. Je treft hier architectuur van heel oud tot heel modern. Je kunt de stad letterlijk op verschillende lagen zien en beleven. Dat maakt de stad ook een mooie studiecase. Hoe ontwikkelt een plek zich vanuit de oudheid tot nu?’

Landeweerd vertelt dat onderzoek een belangrijke plek inneemt op het instituut. ‘De wetenschappelijke staf bestaat uit vier personen, elk met hun eigen onderzoeksprojecten. Ook leiden we hier de volgende generatie van experts op. Je kunt bij het KNIR cursussen volgen op verschillende niveaus en onderzoek doen als master PhD of postdoc. Met elkaar vormen we een kleine, fluïde, academische gemeenschap. Jonge onderzoekers nodigen we tijdens hun verblijf uit om hun onderzoek en inzichten te presenteren aan de rest van de gasten. Elke twee weken is er een debatavond en gelegenheid om over elkaars werk te horen en ideeën uit te wisselen.’

Niet eerder had het KNIR een journalist-in-residence. Wel kent het KNIR al langer een artist-in-residence. Zo verbleef boekmaker Irma Boom er toen ze onderzoek deed in de bibliotheek in het Vaticaan. Haar onderzoek resulteerde onder andere in een tentoonstelling ín het Vaticaan. Een andere kunstenaar deed onderzoek naar termieten. Landeweerd: ‘De meerwaarde van residenten in verschillende disciplines is dat iedereen vanuit een ander perspectief naar kennis kijkt. Kunstenaars, journalisten, ze kijken op een andere manier naar de werkelijkheid en geven hun waarnemingen weer in verschillende vormen.’

Werken en resideren gebeurt in hetzelfde gebouw aan het grote stadspark Villa Borghese. ‘We hebben boven tien kamers en een gemeenschappelijke woonruimte en terras’, aldus Landeweerd. ‘Rome is een bruisende en levendige stad, maar hier is het een oase van rust. Dit is een omgeving met veel internationale instituten. Het gebied is in 1911 ingericht voor de Wereldtentoonstelling. Een centraal punt in de wijk is het Nationaal Museum voor Moderne Kunst, hier schuin tegenover.’

Het KNIR verwacht geen wetenschappelijke journalistieke productie van de journalist-in-residence. ‘Het is wel mooi als het onderwerp aansluit bij en verdieping aanbrengt in de thema’s van KNIR’, aldus Landeweerd. ‘Denk bijvoorbeeld aan migratieproblematiek of het hedendaags fascisme. De komende vier jaar werken we vooral aan het thema (de)kolonialisme en kijken bijvoorbeeld hoe de klassieke oudheid als voorbeeld diende voor modern kolonialisme. We hebben onderzoekers die werken aan onderwerpen als trans-Atlantische slavenhandel, maar ook nationalisme en fascisme.’

Is het noodzakelijk om Italiaans te spreken? ‘Voor het opbouwen van een eigen Italiaans netwerk is het zeker handig’, aldus Landeweerd. ‘Tegelijkertijd is Rome een internationale stad; met Engels kom je ook een aardig eind. De voertaal op het instituut is Engels. Elke gast die op het KNIR verblijft ervaart hoe inspirerend het is om deel uit te maken van onze gemeenschap. Hoe verschillend ook de reden van een verblijf of het onderwerp van onderzoek; iedereen herkent ook iets in het werk van anderen door de gedeelde interesse in en fascinatie voor de stad en het enorme kennisreservoir dat in Rome te vinden is.’

De deadline voor het indienen van een aanvraag is 21 juli 2023. Lees voor het indienen van een aanvraag de Leidraad en algemene voorwaarden van het Fonds BJP door. Aanvragen kan via het online aanvraagformulier. Kies binnen het subsidieportaal voor het aanvraagformulier Journalistieke Residency’s.